Монгол Улсын Урлагийн гавъяат зүтгэлтэн, баримтат кино найруулагч Цэвэлмаагийн Наваан нь 1937 онд Дундговь аймгийн Дэлгэрцогт сумын Ар Цагаан нуур хэмээх газар төрсөн.
1957-1962 онд МУИС-ийн Хэл бичиг утга зохиолын ангид сурч төгссөн. 1962 оноос Монгол кино үйлдвэрт редактор, найруулагч, ерөнхий найруулагч, монгол кино компаний захирал зэрэг ажлийг тасралтгүй 35 жил хашиж 1997 оноос чөлөөт уран бүтээлчээр ажилласан.
Ц.Наваан өөрийн бүтээлүүдэд эх орон, ард түмнийхээ олон талт үйл амьдралын амьд түүхийг кино мэдээ, кино хөрөг, кино сурталчилгаа, улс төрийн нийтлэл, иргэний болон уянгын найруулал, тэмдэглэл, нийтлэлийн бүхий л төрөл зүйлээр туурьван Монгол киноны түүхэн санг баяжуулсан түмэнд алдартай нэрт найруулагч юм.
Монгол киноны 70 жилд зориулж “Монголын баримтат киноны түүхэн товчоон” түүхийг бүтээгчдийн намтрын ойллого гэсэн 30 шахам хэвлэлийн хуудас номыг Монгол кино нэгтгэлийн захирал, кино судлаач, найруулагч Жамбын Солонготой хамтран бүтээж түүхэн эх ойдоо бэлэг барин өргөсөн.
Ц.Навааны найруулсан уран бүтээлийн жагсаалт
- Хоёр жарны гурван зул
- Түмний эх – 1968 он /Москва хотноо болсон ОУ-н кино наадамд спортын киноны тусгай шагнал хүртсэн/
- Ленин бидэнтэй хамт – 1977 он /Ташкентын кино наадмаас тусгай шагнал хүртсэн/
- Сүргийн манлай – 1975 он /Левцикийн кино наадмаас шагнал хүртсэн /
- Сэтгэлийн өнгө – 1979 он
- Тэмээчин
- Ээжийн алдар – 1981 он
- Нэгэн өвлинй гурван тэмдэглэл – 1974 он
- Аваргын дэвжээ – 1974 он
- Хэзээд бэлхэн – 1975 он
- Тайгын эзэд – 1983 он
- 40 дахь намрын дурьдтгал – 1985 он гэх мэт 77 нэрийн баримтат киног найруулсан.
Ц.Навааны уран бүтээл , зүтгэлийг төр засгаас үнэлж Соёлын яамны жуух, Засгийн газрын хүндэт жуух, Халх голын ялалтын медаль, Хөдөлмөрийн хүндэт медаль, Алтан гадас одон, 5,6,7,8 -р 5н жилийн гавшгайч, Соёлын тэргүүний ажилтан, 1995 онд Монгол Улсын Урлагийн гавъяат зүтгэлтэн цолоор тус тус шагнажээ.
